Mandema Stipendium: Vier AIOS vertellen over de combinatie van onderzoek en kliniek

Van PhD naar mandema
Jozine ter Maaten doet onderzoek naar acuut hartfalen en de relatie met nierfunctie. “Het onderwerp van mijn PhD en onderzoek doen had me erg gegrepen. Daarnaast kwamen er mooie dingen uit, waarmee ik graag verder wou.” Tijdens het eerste jaar van de opleiding heeft ze eerst gekeken of een combinatie met onderzoek mogelijkheid was, en dit lukte. Met de toegekende mandema beurs heeft ze succesvol een prospectieve studie uitgevoerd naar renale flow bij acuut hartfalen tijdens een postdoc in Gent, België. Jozine werkt nu een prospectieve studie naar het verbeteren van de behandeling van acuut hartfalen op basis van urinenatrium. “Mijn grootste drijfveer is om patiënten beter te kunnen behandelen”.

Wouter Meijers focuste zich ten tijde van zijn PhD op onderliggende mechanisme van hartfalen en de rol van biomarkers in zowel pre-klinische als klinische studies. Hij ontwikkelde een speciale interesse in het spanningsveld tussen cardiologie en oncologie, de cardio-oncologie. Deze onderzoekslijn probeert hij via verschillende perspectieve te benaderen, zowel als arts als wetenschapper. “Sinds ongeveer één jaar hebben we een cardio-oncologie poli met patiënten waarbij beide ziektebeelden tegelijkertijd spelen. Bloed wordt bijvoorbeeld verzameld om nieuwe biomarkers te onderzoeken in deze populatie.” Hij hoopt nieuwe targets voor behandelingen te vinden voor zowel hartfalen als kanker.

Thomas Gorter heeft ook zijn Phd uit weten te breiden naar een post-doc traject via de mandema beurs. Tijdens zijn PhD deed hij onderzoek naar de mechanismen van rechterkamer falen in patiënten met hartfalen met een behouden ejectiefractie (HFpEF), waarbij vooral pulmonale hypertensie een belangrijke rol lijkt te spelen. Als post-doc breidt hij zijn onderzoek uit om ook specifiek te kijken naar de rol van obesitas in patiënten met HFpEF. “Obesitas komt ontzettend veel voor in patiënten met hartfalen en met name bij HFpEF. Ik kijk nu specifiek naar de potentieel negatieve effecten van een teveel aan epicardiaal vet op het hart.”

Laura Meems was tijdens haar PhD heel enthousiast over het doen van onderzoek, maar kwam erachter dat haar PhD onderwerp ‘vitamine D en hartfalen’ na het afronden van haar promotie eigenlijk een gesloten boek was. Laura koos daarom voor een post-doc traject in de Verenigde Staten en sloeg na terugkomst een nieuwe afslag in binnen dezelfde onderzoeksgroep. “Ik doe nog steeds onderzoek naar hartfalen, maar verdiep mij met de mandema beurs nu juist in sekse-specifieke verschillen: We zien dat hartfalen met een verminderde ejectiefractie meer voor komt bij mannen terwijl hartfalen met een behouden ejectiefractie meer bij vrouwen voorkomt. In verschillende diermodellen doen we nu onderzoek naar de ontwikkeling van hartfalen en de verschillen hierin tussen mannen en vrouwen.”

De mogelijkheden van de mandema beurs
Wouter: “Een mandema beurs is een uitkomst als je tijdens je de opleiding en klinische werk wilt combineren met onderzoek. Het geeft je de tijd en mogelijkheid om een onderzoeksgroep op te bouwen.” Laura vertelt dat ze dankzij deze beurs gedurende haar opleiding één dag in de week heeft waarop ze zich echt bezig kan houden met haar mandema projecten. “Dat is echt een beschermde dag die ik dan volledig zelf in kan vullen met onderzoek.” Het kan echter op veel verschillende manieren: Thomas heeft zijn onderzoeksdagen op een andere manier ingepland. “Ik kies ervoor om mijn mandema-dagen te klusteren. Eens in de vijf weken heb ik een hele week om aan onderzoek te besteden. Zo behoud ik continuïteit in de kliniek maar kan ik tegelijkertijd stappen maken in het onderzoek.”

Begeleiden van promovendi
Het begeleiden van eigen promovendi is ook een onderdeel van hun werk: Jozine heeft op de mandemabeurs haar eerste eigen promovendus aan kunnen nemen. “Onderzoek is veel breder dan alleen het onderzoek zelf. Het begeleiden van studenten en provomendi vind ik één van de leukste aspecten.” Ook Laura begeleidt op dit moment twee promovendi die onder haar supervisie bezig zijn met hun PhD. “Het is heel leuk om ook vanuit de superviserende rol betrokken te zijn bij onderzoeksprojecten. Dit vergt weer hele andere kwaliteiten en brengt ook weer andere uitdagingen met zich mee”.

Naast het geven van supervisie, biedt de mandema beurs ook een extra mogelijkheid tot het krijgen van supervisie. “Bij de mandema moet je een Mentor ook zoeken, professor van andere afdeling. Heel waardevol om te sparren over je carrière en het leven in het algemeen, dit kan een outsider blik geven.”

Combinatie onderzoek en kliniek
De vier AIOSen geven aan dat juist de combinatie van onderzoek en klinische taken heel waardevol kan zijn. Wouter en Laura benoemen hierin de voordelen van het samenbrengen van translationeel onderzoek en de kliniek. Laura: “Ik wil altijd graag het mechanisme achter de ziekte begrijpen. Juist de combinatie van basaal onderzoek met de kliniek vind ik daarom heel waardevol.”

Thomas vertelt dat de binding met de kliniek voor hem in het onderzoek waardevol is omdat hij op dagelijkse basis de gevolgen en impact ziet van de ziektebeelden waar hij onderzoek naar doet: “Obesitas en HFpEF zijn actuele maatschappelijke problemen waar we in de kliniek dagelijks de gevolgen van zien.” Jozine vult aan dat het echt een complimenterende combinatie is: “Het brengt je kwaliteiten vanuit onderzoek, zoals het interpreteren van studieopzet en onderzoekresultaten.”

Waarom Groningen Cardiology?
Laura: “Iedereen krijgt op onze afdeling de kans om een project op te pakken, ook al ben je student of beginnende promovendus. Binnen de onderzoekslijnen die er zijn wordt er vrijheid gecreëerd voor individuen.” Jozine deelt deze ervaring: “Soms heb je ideeën en een visie, maar niet altijd de mogelijkheden. Daarom is het extra mooi dat het UMCG met een Mandema stipendium je de kans geeft om als onderzoeker te floreren.”